Wejście w życie ustawy o KAS, a szczególnie jej nowelizacji, zwiększa uprawnienia organów kontroli celno-skarbowej i utrudnia przedsiębiorcom spory na temat zasadności nałożonych obciążeń podatkowych.
Informujemy, przed jaki wyzwaniami stają obecnie firmy w przypadku kontroli celno-skarbowej.
Kontrola celno-skarbowa w zreformowanej administracji podatkowej
Ustawa o KAS, która weszła w życie 1 marca 2017 roku, znacząco zmieniła sposób weryfikacji rozliczeń przedsiębiorców z fiskusem. Przed ustawą, organy administracji skarbowej w Polsce były podzielone na 3 niezależne piony: administrację podatkową, Służbę Celną i kontrolę skarbową, która prowadziła postępowania kontrolne. 1 marca 2017 w ich miejsce powstała jednolita instytucja, czyli Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) z wydzielonym wewnętrznym organem kontrolnym – Służbą Celno-Skarbową. Przeobrażeniom instytucjonalnym towarzyszyły zmiany w przebiegu kontroli celno-skarbowej, czyli drugiej obok kontroli podatkowej formie weryfikacji podatników. Chociaż kontrola celno-skarbowa w zamyśle ma być wymierzona przeciwko poważniejszym przestępstwom podatkowym i celnym (np. karuzelom i wyłudzeniom VAT na dużą skalę, czy zorganizowanej przestępczości podatkowo-celnej), może zostać jej poddany każdy, kto ma obowiązek przestrzegania prawa podatkowego.
Zmiany w KAS i kontrola celno-skarbowa
Przed 1 marca 2017 roku kontrola skarbowa musiała być poprzedzona zawiadomieniem podatnika, a inspektorzy z urzędu mogli rozpocząć czynności sprawdzające dopiero po 7 dniach od daty zawiadomienia. Po wejściu w życie ustawy o KAS kontrola celno-skarbowa może zostać wszczęta bez wcześniejszego powiadomienia przedsiębiorcy, który nie ma szansy na przygotowanie się do postępowania kontrolnego. Ponadto nowelizacja ustawy o KAS z dnia 8 listopada 2018 roku, która zaczęła obowiązywać z początkiem bieżącego roku, zwiększa jeszcze uprawnienia kontrolerów celno-skarbowych i sprawia, że spór ze skarbówką staje się dla przedsiębiorcy bardziej ryzykowny.
Po nowelizacji ustawy o KAS naczelnik urzędu skarbowego może zażądać przekazania informacji zarówno dotyczących kontrolowanego, jak i strony, poszerzając jednocześnie definicję kontrahenta kontrolowanego (m.in. o przewoźnika oraz wszystkie podmioty, które pośrednio lub bezpośrednio uczestniczyły w magazynowaniu i szeroko pojętej dostawie towarów). Wprowadzona została też możliwość przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej w razie nieobecności kontrolowanego. Zmiany dotyczą też między innymi łatwości sprawdzania rachunków bankowych, czy sprawdzanie wspólników po rozwiązaniu spółki.
Przede wszystkim jednak nowelizacja ogranicza prawo przedsiębiorcy do składania ponownej korekty deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Ustawa o KAS wprowadziła kontrolę celno-skarbową bez zapowiedzi, dała jednak podatnikowi prawo do złożenia korekty podatkowej dotyczącej kontrolowanego obszaru, w czasie trwania czynności sprawdzających lub najdalej w terminie 14 dni od otrzymania wyników kontroli. Dotychczas, jeśli przedsiębiorca nie zgadzał się z ustaleniami organów kontrolnych, mógł w przewidzianym terminie skorygować deklarację zgodnie z ich zaleceniami (zapłacić wyliczony przez kontrolerów podatek wraz z odsetkami), a następnie złożyć ponowną korektę, kwestionującą te ustalenia już po zapłaceniu podatku, i domagać się zwrotu nadpłaconego jego zdaniem podatku. Obecnie podatnik musi zdecydować, czy zgadza się z wynikiem kontroli, czy go kwestionuje. W tym drugim przypadku, spór przekształca się jednak w postępowanie przed sądem. Ewentualna przegrana może oznaczać sankcje karnoskarbowe (np. grzywnę), a także trudności z uzyskaniem zaświadczenia o niekaralności.
Kontrola celno-skarbowa a doradztwo podatkowe i prawne w biznesie
Kontrola celno-skarbowa po wprowadzeniu ustawy o KAS, a szczególnie jej nowelizacji, staje się dla firm dużym wyzwaniem. Rośnie waga wywiązywania się z ciążących na przedsiębiorcy zobowiązaniach podatkowych w sposób, który nie zostanie zakwestionowany w trakcie kontroli celno-skarbowej, a także ciężar decyzji, czy i w jaki sposób prowadzić spór z ewentualnymi ustaleniami organów kontrolnych. Rozwiązaniem problemu mogą być usługi doradztwa podatkowego i prawnego dla biznesu, które koncentrują się na różnych obszarach podlegających kontroli celno-skarbowej.
Najlepsze firmy specjalizujące się w takich usługach, takie jak na przykład EY (dawniej Ernst & Young), posiadają w ofercie kompleksowe doradztwo w zakresie podatków pośrednich, takich jak na przykład cła, akcyzy czy opłaty ekologiczne (sprawdź: https://www.ey.com/pl/pl/services/tax/customs-and-international-trade). Współpraca z ekspertami w tych dziedzinach może przynieść przedsiębiorcy szereg korzyści, w tym racjonalizację obciążeń podatkowych przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka, że kontrola celno-skarbowa zakwestionuje dokonywane przez firmę rozliczenia. W razie potrzeby doradcy mogą również asystować przedsiębiorcy lub reprezentować go w kontaktach i sporach z właściwymi organami administracji podatkowej, w tym w ramach postępowań przed sądami administracyjnymi.
