Czynny podatnik VAT – kto to?
Czynny podatnik VAT to ten podatnik, który płaci ten podatek. Jest to przedsiębiorca, który nie jest zwolniony z VAT bądź też przystąpił dobrowolnie do opodatkowania swoich towarów, usług podatkiem VAT.
Kto jest zwolniony z VAT?
Przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia z płacenia VAT: podmiotowego bądź przedmiotowego.
Podmiotowe zwolnienie z VAT dotyczy przedsiębiorców, którzy w poprzednim roku nie mieli wyższych przychodów niż 200 tys. zł. Jednak niektóre zawody i branże nie mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Wśród nich są usługi prawnicze, jubilerskie, faktoring, ściąganie długów. Poza tym ze zwolnienia wyłączona jest część przedsiębiorców sprzedających towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, niektóre towary sprzedawane przez internet, sprzedawcy części do samochodów. Z podmiotowego zwolnienia nie mogą korzystać również przedsiębiorcy, których siedziba nie znajduje się na terenie Polski.
Przedmiotowe zwolnienie z VAT dotyczy pracowników kilku branż. Szczegółowo tą kwestię reguluje ustawa o VAT. Zwolnieniem przedmiotowym objęci są:
- pracujący w branży medycznej – lekarze, psycholodzy, pielęgniarki, położne,
- nauczyciele – świadczący usługi prywatnego nauczania,
- nauczyciele języków obcych,
- pracujący w branży finansowej – ubezpieczenia, kredyty, pożyczki, gwarancje, poręczenia, zarządzanie funduszami inwestycyjnymi.
W dowolnym momencie prowadzenia działalności przedsiębiorca może zrezygnować z podmiotowego zwolnienia i ma możliwość zarejestrowania się jako czynny płatnik VAT. Opłaca się to, gdy planujesz większe zakupy – wówczas odliczysz VAT naliczony.
Zgłoszenie do VAT – jak dokonać?
Jeśli startujesz z działalnością, zgłoszenia do VAT należy dokonać przed wystawieniem pierwszej faktury. Natomiast gdy korzystasz ze zwolnienia podmiotowego, zgłoszenie konieczne jest przed przekroczeniem limitu 200 tys. zł. Zaś przy dobrowolnym przystąpieniu, zgłoś się przed pierwszym dniem miesiąca, od którego zamierasz być czynnym płatnikiem VAT.
Zgłoszenia do VAT dokonuje się na formularzu VAT-R. Zgłoszenie złożysz osobiście w US, możesz też wysłać pocztą bądź skorzystać z drogi elektronicznej. Wybierając drogę online zrobisz to przez Portal Podatkowy bądź przez Biznes.gov – załączając formularz do wniosku o wpis bądź zmianę wpisu w CEIDG.
VAT kwartalny – dla kogo?
Z kwartalnego rozliczania VAT korzystać mogą przedsiębiorcy po spełnieniu dwóch warunków:
- status małego podatnika w VAT,
- okres prowadzenia działalności gospodarczej – minimum 12 miesięcy.
Do kwartalnego rozliczania VAT nie mogą zgłosić się przedsiębiorcy, którzy dopiero otwierają działalność. Drugi warunek to status małego podatnika. Mają go przedsiębiorcy, którzy nie przekroczyli 1,2 mln euro ze sprzedaży w poprzednim roku (jest to kwota wraz z VAT), a dla prowadzących biura maklerskie 45 tys. euro. Każdego roku brany jest pod uwagę kurs z 1 października.
W 2022 roku podmiotem uznawanym za małego podatnika jest przedsiębiorca, u którego sprzedaż nie przekroczyła kwoty: 5 513 000 zł (działalność maklerska 207 tys. zł). Zmianę sposobu rozliczenia dokonuje się na formularzu VAT-R, przez złożenie jego aktualizacji.
NIP UE – kiedy potrzebny?
NIP europejski wygląda tak samo jak ten nadawany w Polsce, jedyną różnicą jest PL przed ciągiem cyfr. Jest on wymagany przy sprzedaży i nabywaniu towarów wewnątrzwspólnotowych. Obowiązuje na ternie Unii Europejskiej, służy rozliczeniom podatkowym. NIP UE może otrzymać każdy przedsiębiorca, bez względu na to, czy jest płatnikiem VAT, czy też korzysta ze zwolnienia.
Czynni płatnicy VAT muszą mieć europejski NIP przed zawarciem transakcji nabycia, sprzedaży towarów wewnątrzwspólnotowych.
Nievatowcy również muszą zarejestrować się do VAT EU jeśli wchodzą w transakcje WNT (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów). Zwolnieni z tego obowiązku są przedsiębiorcy, u których wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie była wyższa niż 50 tys. zł w ciągu całego roku.
Przedsiębiorcy, którzy chcą sprzedawać i kupować towary, korzystać z usług na rynkach UE w większości potrzebują NIP UE.
Kiedy można zrezygnować z VAT?
Czynni płatnicy VAT mogą wrócić do zwolnienia podmiotowego, ale wiąże się to ze spełnieniem kilku warunków.
Od momentu, gdy przedsiębiorca zdecydował się na dobrowolny VAT bądź utracił prawo do zwolnienia musi minąć pełny rok, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia (bądź dobrowolnie do niego przystąpił). Ponadto, istotne jest nieprzekroczenie limitu sprzedaży 200 tys. zł. W celu rezygnacji ze statusu czynnego płatnika VAT należy złożyć aktualizację formularza VAT-R.
